Protez Diş
Protetik tedavi (Protezler), her türlü dişsizliğin giderilmesi, hasarlı dişlerin restore edilmesi, ağız içi işlevselliğin ve estetiğin kazandırılmasını amaçlar. Eksik diş sayısı ve hastaların ihtiyacına göre protezler temel olarak sabit protezler (Kaplama, köprü) ve hareketli protezler (damak, takma diş) olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca son yıllarda öne çıkan estetik diş hekimliği uygulamaları da (Porselen Laminalar, Gülüş Tasarımı, Empress kaplama, Zirkonyum Porselen vb) protetik tedavi kapsamına girmektedir ve diş hekimliğindeki önemli uzmanlık alanlarından birisidir.

Sabit Protezler
Doktor tarafından ağızdaki mevcut dişlere veya implantlara sabitlenen, hasta tarafından takılıp çıkarılmayan protezlerdir. Sabit protezler Kron (kaplama) ve köprü uygulamalarını içerir. Plastik (geçici amaçlı), metal destekli porselen, zirkonyum destekli porselen, empress porselen gibi farklı materyallerden üretilebilirler. Hangi materyalin kullanılacağına karar verilirken hastanın estetik beklentisi, yapılacak restorasyonun ağzın hangi bölgesinde olduğu, ne kadar uzun bir dişsizliğin giderileceği ve işlemi yaptıracak kişinin ekonomik durumu gibi parametreler göz önüne alınarak seçim yapılır.

Kron (Kaplama)
Dental kronlar hasar görmüş dişin üzerine geçen, dişi biçim, boyut ve estetik olarak taklit eden şapkalardır. Plastik (geçici), metal destekli porselen veya tam seramik (Zirkonyum, Empress) materyallerden üretilebilir. Kronlar mevcut dişin üzerine özel yapıştırıcılarla sabitlenir. Kullanımları oldukça rahattır. Sıklıkla, çok büyük dolgusu olan dişler, kırılan dişler (büyük kırıklar) ve doku kaybı fazla olan kanal tedavili dişler kron (kaplama) yapılarak dayanıklılıkları arttırılmaya çalışılır. Ayrıca gülüş tasarımı, estetik olmayan diş pozisyonları, çapraşıklık gibi durumların giderilmesinde de kronlardan faydalanılır.

Köprü
Dental köprüler bir veya daha fazla eksik dişin oluşturduğu boşlukları kapatır. Köprüler dişsiz bölgenin her iki tarafında bulunan kronlar ve onların arasında bulunan yapay dişten oluşur (Köprü gövdesi). Köprüler de doğal diş veya implantlar tarafından desteklenen sabit protezlerdir ve plastik (geçici), metal destekli porselen veya tam seramik (Zirkonyum, Empress) materyallerden üretilebilir. Eksik dişin her iki tarafındaki dişler doku olarak sağlamsa implant tedavisi köprüye göre daha kullanışlı bir alternatif olabilir.

Hareketli Protezler
Total Protezler
Tüm dişlerin eksik olduğu ağızlara uygulanır.

Parsiyel Protezler
Kısmen dişsiz ağızlara uygulanır. Dişler üzerine gelen tırnaklar ve kancalarla tutuculuk sağlanır.

Hassas bağlantılı parsiyel protez (çıtçıtlı protezler)
Çok sayıda diş eksikliğinin olduğu ve sabit protezler ile tedavi yapılamadığı durumlarda uygulanan diş protezi tipidir. Dişlerde hazırlanan yuvalara oturan gizli tutucularından dolayı halk arasında ‘çıtçıtlı protezler’ olarak ta bilinir.Hassas Tutuculu Protezler kanca gibi dışardan görünen herhangi bir aparatı olmayan estetik protezlerdir.

İmplant Üstü Protezler
Sabit: İmplanttan destek alınarak yapılan köprü veya kronlardır. Hareketli: Kemik desteği yeterli olmayan ağızlarda tercih edilen implantlardan destek alınarak yapılan total benzeri protezlerdir.

Tam Diş Protezi
Damaklı diş protezi olarak ta bilinen ağızda dişlerin olmadığı durumlarda yapılan, alt ve üst damaklara oturan protezlerdir.

Yapım aşaması kaç gün sürer, kaç kere gelmem gerekir?
Tam protez dişler, ölçü ve çeşitli provalar ile ortalama 5 seansta hazırlanır. 5 seans için ortalama 2 hafta yeterlidir.

Tam protezlerin kullanımı
Damaklı diş protezleri takıp çıkarılan protezler olduğu için kullanımı diğer protezlere göre daha zordur. Alt ve üst çeneye kolayca yerleştirilip çıkarılabilir fakat sabit protez konforu ve çiğneme etkinliği beklenmez.ilk takıldığında bazı bölgelerde vuruklar ve yaralar oluşabilir, vuruklar alındıktan sonra belirli süre kullanıldığında alışılır ve kişinin kendi dişleriymiş gibi vazife görür.

Tam protezlerin temizlenmesi
Tam diş protezlerin temizliği akar su altında sabun ve fırça yardımıyla yapılır. Temizlik için diş macunu kullanılmaz. Tam protezler için temizleyici özel fırçalar olduğu gibi normal diş fırçalarıyla da temizliği yapılabilir. Ayrıca bazı markaların temizleyici tabletleri mevcuttur, bir su bardağına atılan tablet içerisinde protez bekletilerek temizliği sağlanabilir.

Tam diş protezlerle yemek yiyebilme
Çenelerden ölçü alınarak kişiye özel olarak yapılan protezlerin tutuculuğu, alt ve üst çenedeki kemik miktarına bağlıdır. Kemik miktarı yeterliyse protez tutuculuğu ve stabilizasyonu da iyi olur ve protezlerle rahatça yemekler öğütülebilir. Tam protez ilk yapıldığında yanak ve dudak kasları alışana kadar zorluk yaşanabilir, sonrasında rahatça ısırma, kesme ve öğütme fonksiyonları yapılabilir.Alt ve üst çenedeki kemik miktarı yeterli değilse protez dişlerin tutuculuğu ve stabilizasyonu da azalacağından yemek yerken protez hareket edebilir. Bu durumda özel yapıştırıcılar kullanılabilir ya da protezlerin oynamaması için çene kemiğine yerleştirilen implantlardan destek almak gerekebilir.

Tam protez dişlerde estetik
Tam protezler yanak ve dudak çöküntülerini doldurarak şişirir. Protezlerde kullanılan dişler de ön grupta porselen olarak tasarlanabilir. Bu durumda estetik olarak memnuniyet yüksek olmaktadır.

Kullanırken dikkat edilecek hususlar
Tam protezlerin temizliğine özen gösterilmeli, temizlik hiçbir şekilde kaynar su ile yapılmamalıdır. Gece yatarken protez ağızdan çıkarılmalı ve özel bir kap içerisinde muhafaza edilmelidir. Bunların yanında takıp çıkarırken ya da temizlerken düşürme durumunda kırılgan olduğu unutulmamalı, dikkatli olunmalıdır.

Protez dişlerin kırıldığında ya da dişler düştüğünde tamiri
Kırık şekli ve boyutuna bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle kolayca tamir edilebilir, tamir için çenelerden ölçü almak gerekebilir. Protezden düşen dişler de kolaylıkla tamir edilir.

Parsiyel Diş Protezleri (Kancalı Protez)
Sabit protez uygulanamayan durumlarda yapılan protezlerdir. Dişsiz bölgenin önündeki dişe, protez kanca ile tutunduğu için kancalı protez olarak ta isimlendirilir. Kancalı diş protezlerinin yapım aşaması kaç gün sürer, kaç kere gelmem gerekir? Parsiyel diş protez aşamaları tam protez aşamalarıyla aynıdır. Parsiyel diş protezler de ölçü ve çeşitli provalar ile ortalama 5 seansta hazırlanır. 5 seans için ortalama 2 hafta yeterlidir.

Parsiyel diş protezlerinin kullanımı
Parsiyel protezler kancalar yardımıyla dişlerden destek alırlar. Takarken ve çıkarırken ilk yapıldığında çok sıkı iken zamanla daha rahat takıp çıkarılır. Sabit protezlerin konforu ve çiğneme etkinliği parsiyel diş protezlerinde de beklenemez.

Kancalı diş protezlerinin kullanım ömrü
Parsiyel protezler iyi bakım ve hijyen sağlandığında uzun yıllar hizmet etmektedir. Zayıflama ya da kemik erimesi durumlarında yıllar içerisinde protezde bollaşma ve oynama meydana gelebilir. Bunun dışında kullanıma bağlı olarak kancalarda esneme ve kırılmalarla karşılaşılabilir. Ayrıca destek alınan dişlerin kaybı mümkün olabilir. Bu durumda da kaybedilen diş mevcut proteze ilave edilebilir.

Hassas Bağlantılı Diş Protezleri (Çıtçıtlı Protezler)
Çok sayıda diş eksikliğinin olduğu ve sabit protezler ile tedavi yapılamadığı durumlarda uygulanan diş protezi tipidir. Dişlerde hazırlanan yuvalara oturan gizli tutucularından dolayı halk arasında ‘çıtçıtlı protezler’ olarak ta bilinir.

Yapım süresi
Hassas bağlantılı (çıtçıtlı protezler) protez aşamaları parsiyel aşamalarıyla aynıdır. Hassas bağlantılı protezler de ölçü ve çeşitli provalar ile ortalama 5 seansta hazırlanır. 5 seans için ortalama 2 hafta yeterlidir.